Leseprobe

27 J a c o b B ö hme i j e g o p o r t r e t y 6 Albrecht Dürer, Święty Hieronim w swej pracowni, 1514, miedzioryt, Kupferstich-Kabinett, Staatliche Kunstsamm­ lungen Dresden, nr inw. A 789 7 Wolfgang Stuber, Marcin Luter jako Święty Hieronim w swej pracowni, ok. 1600, miedzioryt, Kupferstich-Kabinett, Staatliche Kunstsamm­ lungen Dresden, nr inw. A 1981–862 i zabronili mu dalszego pisania – ten zakaz Böhme zdawał się przestrzegać do około 1617 r. 6 W 1624 r. Richter i Böhme starli się ponownie. Pisma Böhmego ponownie krążyły w postaci odręcz­ nych kopii wśród jego przyjaciół i zwolenników, ale to publikacja w 1624 r. małego dzieła nabożnego – Weg zu Christo („Droga do Chrystusa”) – zawierają­ cego dwa krótkie traktaty rozwścieczyła Richtera. 7 Stanowiła ona dowód na to, że Böhme nie tylko wznowił pisanie, ale też odważył się publikować. Richter zareagował natychmiast, wygłaszając kazania przeciwko Böhmemu z ambony i składając skargę do rady miejskiej. Lokalni teologowie dołączyli do Richtera. 8 Wkrótce Böhme został ponownie przesłu­ chany. Autor twierdził, że przyjaciele opublikowali książkę bez jego wiedzy i nikt nie był w stanie udo­ wodnić, że było inaczej. Urzędnicy miejscy nie zna­ leźli w książce nic obraźliwego i udzielili Böhmemu jedynie ostrzeżenia. Nie zadowoliło to Richtera, który skierował sprawę pod osąd opinii publicznej, publikując broszurę atakującą zarówno Böhmego, jak i obojętną radę miejską. 9 Richter przewidywał, że Görlitz popadnie w ruinę, jeśli urzędnicy pozwolą pisać każdemu, kto ma na to ochotę: „Biada temu miejscu! Gdzie bluźnierstwo panoszy się bezkarnie […] Gdzie wolno swobodnie wymyślać i pisać do woli […]. Tam Bóg odzyska Swój honor / […] z rąk fanatycznych szewców, garbarzy, krawców, kobiet […]”. 10 Późniejsi krytycy oskarżali Böhmego o bycie „fanatykiem” na podstawie jego kontrowersyjnych idei oraz gęstego, teozoficznego języka. Natomiast Richter najbardziej martwił się o to, że Böhme wy­ kroczy poza swoje miejsce w porządku społecznym. Według Richtera szewc nie miał żadnego interesu w omawianiu kwestii teologicznych. Zarzucał on, że pisma Böhmego „śmierdziały smołą szewską i pucy­ butem”. 11 Richter widział w działalności Böhmego