Leseprobe

119 L e i g h T. I . Pe nman JACOB BÖHME A POLSKA NI EOPOWI EDZ IANA HI STOR IA RECEPCJ I OD ANIOŁA ŚLĄZAKA DO ADAMA MICK I EWICZA W Polsce odnotowuje się żywe zainteresowanie Jacobem Böhmem i jego twórczością. Począwszy od popularnych wydań i tłumaczeń tekstów Böhmego, poprzez filmy dokumentalne czy badania naukowe, aż po wydarzenia kulturalne Böhme odgrywa skromną – lecz ważną – rolę w polskiej kulturze, szczególnie na śląskim pograniczu kulturowym. Jednak korzenie zainteresowania życiem i twórczo­ ścią Böhmego wydają się (przynajmniej na pierwszy rzut oka) zaskakująco współczesne. W dużej mierze ich ślady można odnaleźć u wpływowego polskiego działacza politycznego, uczonego i poety Adama Mickiewicza (1798–1855). Rozliczne zainteresowania Mickiewicza obejmowały historyczne przejawy mi­ stycyzmu. Wokresie paryskimwiele czasu poświęcał on na studiowanie dzieł Louisa Claude’a de Saint- Martin (1743–1803), Emmanuela Swedenborga (1688–1772), Johannesa Schefflera (czyli Angelusa Silesiusa, 1624–1677) oraz oczywiście samego Böhmego. W 1836 r. Mickiewicz opublikował pierw­ szy owoc swoich studiów – polski zbiór „Zdania i uwagi z dzieł Jakuba Bema, Anioła Ślązaka i Sę- Martena”. 1 W 1853 r. ukazał się jego francuski prze­ kład wybranych dzieł Böhmego, który później wy­ dano także w języku polskim. 2 W obszernej kore­ spondencji Mickiewicz chwalił zgorzeleckiego filo­ zofa teozoficznego, nadając mu miano „najwięk­ szego z nowożytnych mistyków”. Böhme był dla pol­ skiego poety postacią złożoną, zagadkową, której dzieła przekazywały głęboką prawdę bożą. 3