Leseprobe

176 Wc z e s n e k o n t a k t y B ö hme g o BRANDE I S AN DER ADLER , BRANDÝS NAD ORL ICÍ (OBECNI E W CZECHACH) Ta mała enklawa w wiejskiej części Czech, będąca miejscowością rodzinną czeskiego szlachcica Ladislava Velena ze Žerotína, stała się w latach dwu­ dziestych XVII wieku miejscem spotkań heterodok­ syjnych postaci religijnych. Sam Ladislav Velen ze Žerotína od dawna interesował się filozofią legendar­ nej postaci Hermesa Trismegistusa, a od 1625 r. gościł w swoim domu takie osobistości, jak morawski pe­ dagog Jan Amos Komeński, prorok ze Sprottau (Szprotawa) Christoph Kotter i Johann Gesellius ze Straßburga (Strasburg). Gesellius, który wcześniej przez kilka lat mieszkał w Görlitz, był nie tylko wy­ chowawcą najmłodszego syna Ladislava Velena ze Žerotína, ale także kopistą, czytelnikiem i przyjacie­ lem Böhmego. Home of the Czech noble Ladislav Velen ze Žerotína, this small enclave in rural Bohemia became a meet­ ing point for heterodox religious figures during the 1620s. Ladislav Velen ze Žerotína himself had long been interested in the philosophy of the legendary figure Hermes Trismegistus, and from 1625 he wel­ comed to his home figures such as the Moravian pedagogue Jan Amos Comenius, the Sprottau prophet Christoph Kotter, and Johann Gesellius of Straßburg (Strasbourg). Gesellius, who had previ­ ously lived in Görlitz for several years, was not only the tutor to ze Žerotína’ youngest son, but was also a copyist, reader, and friend of Böhme. [LP] BRESLAU, WROCŁAW Wiadomo, że Böhme kilkakrotnie odwiedzał Wrocław i miał tam kontakty handlowe. Czasami Böhme prosił te osoby, jak handlarza futrami z so­ boli Andreasa Hannibala czy lekarza dr Matthiasa Gillera von Lilienfeld, o przekazywanie listów i trak­ tatów teozoficznych innym, np. swoim zwolennikom w Troppau/Opawa. Po śmierci Böhmego w 1624 r. i przymusowej rekatolicyzacji znacznych obszarów Śląska w 1628 r. miasto stało się przystanią i punktem spotkań dla czytelników, zwolenników i korespon­ dentów, wśród których byli m.in . Abraham von Franckenberg, Wilhelm Schwarz, Abraham von Sommerfeld, Gottfried Richter i Johannes Scheffler. Pochodzący z Wrocławia Scheffler pozostawał pod silnym wpływem pism Böhmego i Franckenberga. Ze złości na odrzucenie mistycyzmu przez Kościół luterański przeszedł w 1653 r. na katolicyzm i zmienił nazwisko na Angelus Silesius, czyli „Śląski Anioł”. Jednak jego inspirowane twórczością Böhmego wiersze nadal przekazywały idee filozofa następnym pokoleniom. Obecnie Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu jest jednym z najważniejszych zbio­ rów oryginalnych rękopisów i wczesnych druków Böhmego, stanowiąc centrum przyszłych badań. 2 Ryl Karel Patek v Prazer, Medalion z portretem Johanna Amosa Come­ niusa, XIX w., stop cynowo-ołowiowy, wytłaczany, dawniej Münzkabinett, Staatliche Kunstsammlungen Dresden Ryl Karel Patek v Prazer, Medallion portrait of Jan Amos Comenius, 19th century, embossed pewter, formerly Münzkabinett, Staatliche Kunstsammlungen Dresden