Leseprobe

205 B ö hme s In h e r i t an c e Filozofia Böhmego rozpoczyna się od obserwacji przyrody. Postrzega on przyrodę jako nieustannie rozwijające się Boże dzieło. Podstawo­ wym sposobem badania przyrody w czasach Böhmego była alchemia. Böhme nie był zainteresowany mieszaniem chemikaliów, ale uważał, że te same zasady mają zastosowanie zarówno do przemian fizycznych, jak i duchowych. Rzeczywiście, ta ilustracja opiera się na idei: „To, co na dole, jest jak to, co na górze”. Jest to cytat z Tabula smaragdina, czyli „Szmaragdowej Tablicy”, starożytnego arabskiego tekstu hermetycz­ nego, który miał duże znaczenie w czasach Böhmego. Aby wyrazić ideę, że niebo w górze i ziemia w dole odzwierciedlają się nawzajem, na tym obrazie symbole planet pojawiają się również na drzewach. Ilustracja przedstawia alchemika w centrum krajobrazu. Po lewej i prawej stronie znajdują się pary przeciwieństw: słońce-księżyc, dzień­ -noc, mężczyzna-kobieta. Mężczyzna związany jest z żywiołami ognia i powietrza, kobieta – z ziemią i wodą. Zadaniem alchemika – jak wska­ zuje jego płaszcz – jest ich zjednoczenie, tak aby mógł otrzymać kamień filozoficzny. Jednak dla Böhmego i innych spirytystów prawdziwym „kamieniem filozoficznym” nie była tajemnicza substancja dająca życie wieczne, lecz duchowe odrodzenie. Böhme’s philosophy begins with the observation of nature. He con­ ceives of nature as God’s continual unfolding Creation. The primary way to study nature in Böhme’s time was through alchemy. Böhme was not interested in mixing chemicals, but he thought that the same prin­ ciples applied to both physical and spiritual transformations. Indeed, this illustration is based on the idea, “That which is below is as that which is above.” This is a quote from the Tabula smaragdina, or “Emerald Tablet,” an ancient Arabic hermetic text influential in Böhme’s time. To express the idea that the heavens above and the earth below mirror one another, in this image the symbols for the planets also appear on the trees. The illustration depicts an alchemist in the center of a landscape. On the left and right are pairs of opposites: sun- moon, day-night, man-woman. The male is connected with the ele­ 1 Rycina autorstwa Matthäusa Meriana (1593–1650), w: Anonim, Musaeum Hermeticum Reformatum et Amplificatum, Frankfurt a.M. 1677 [1625], Bibliotheca Philosophica Hermetica Collection Amsterdam Engraving by Matthäus Merian (1593–1650), in: Anonymous, Musaeum Hermeticum Reformatum et Amplificatum, Frankfurt a.M. 1677 [1625], Bibliotheca Philosophica Hermetica Collection Amsterdam ments fire and air, the female with earth and water. It is the alchemist’s task – as his cloak indicates – to unite these, so that he can obtain the Philosopher’s Stone. However, for Böhme and other spiritualists, the true “Philosopher’s Stone” was not a secret substance that would give eternal life, but instead spiritual rebirth. Ta książka o leczniczych zastosowaniach ziół została napisana przez greckiego pisarza Pedaniusa Dioscoridesa, który żył między 40 a 90 rokiem naszej ery. w czasach Böhmego nastąpił gwałtowny wzrost zainteresowania tym tematem, zwłaszcza w związku z alchemią, ponie­ waż lekarze nauczyli się pozyskiwać z roślin substancje, które można było wykorzystać w medycynie. Aby zaspokoić to zainteresowanie, wydawcy sięgnęli po starsze dzieła, takie jak to, które można było zaadaptować. Tekst Dioscoridesa został przetłumaczony i „popra­ wiony”, czyli zmieniony tak, by spełniał oczekiwania współczesnych czytelników. Dodano dodatkowy materiał o sztuce destylacji, a także kolorowe ryciny ilustrujące takie praktyki. Böhme interesował się tymi procesami głównie dlatego, że uważał, iż prawa rządzące przemianami fizycznymi i duchowymi są równoległe. Twierdzi on, że tak jak ciepło może być użyte do destylacji esencji substancji w piecu alchemicznym, tak samo „ogień” ludzkiego sumienia „destyluje” naszą duszę, gdy zma­ gamy się z problemami moralnymi. This book about the medicinal uses of herbs was written by the Greek author Pedanius Dioscorides who lived between 40 and 90 CE. In Böhme’s time, there was an explosion of interest in this subject, espe­ cially in connection with alchemy, as physicians learned to extract substances from plants that could be used as medicine. To feed this 2 Miedzioryt kolorowany, w: Pedanius Dioscorides, Kräuterbuch deß uralten und in aller Welt berühmtesten Griechischen Scribenten Pedacii Dioscordis Anazarbaei […], Frankfurt a.M. 1614 [1610], strony 484–485, Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu 406610 Copperplate print with coloring, in: Pedanius Dioscorides, Kräuterbuch deß uralten und in aller Welt berühmtesten Griechischen Scribenten Pedacii Dioscordis Anazarbaei […], Frankfurt a.M. 1614 [1610], pages 484–485, Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu 406610