Leseprobe

18 O s z e w c u , k t ó r y p o r z u c i ł s wó j f a c h Böhme poruszał w swoich dziełach. Pisząc na takie tematy, Böhme przekroczył przysłowiowe granice swojej sfery kompetencji, wyrażone tradycyjnym po­ wiedzeniem, że szewc nie powinien wykraczać poza zajmowanie się butami: „ne sutor ultra crepidam!” (zob. s. 26, ilustr. 5). 2 Sam Böhme był świadomy specyfiki swojej po­ zycji. Często podkreślał on, że nie należy do świata uczonych, a szczególnie – do świata teologów uni­ wersyteckich czy filozofów. Najprawdopodobniej jego wykształcenie ograniczało się jedynie do pod­ stawowej edukacji, jaką otrzymał w wiejskiej szkole w Alt Seidenberg. Wszystkie swoje teksty napisał po niemiecku, a sporadyczne używanie przez niego słów łacińskich wskazuje na to, że autor nie znał języka łacińskiego. Jednocześnie – często aż do przesady – kładł nacisk na swoją prostotę, aby nakreślić paralelę między jego sytuacją jako pisarza a sytuacją niektó­ rych postaci biblijnych, takich jak prorocy Starego Testamentu. Według samego Böhmego jego pierw­ sza książka, Aurora , powstała w wyniku boskiego na­ tchnienia lub wizji dwanaście lat wcześniej, czyli około 1600 r. W jednym z listów Böhme wspomina lata, które upłynęły, zanim zdecydował się przełożyć na papier treść wizji będącej niepowstrzymanym procesem rozwoju. Była ona dla niego niczym owoc doświadczenia, który musiał dojrzeć, zanim mógł zostać zebrany i zaoferowany czytelnikom. Autor porównuje również wizji do otwarcia bramy, która „w zaledwie kwadrans” dała mu dostęp do tajemnic i wiedzy głębszych, niż te, z którymi zetknąłby się, pobierając nauki „w wybitnych szkołach” ( Epistolae theosophicae 12.7). Kwestia przewidywanego czytelnictwa twór­ czości Böhmego jest kluczowa. Konfiskata Aurory doprowadziła do tego, że książka krążyła w odręcz­ nych kopiach, co zwróciło uwagę władz. Aczkolwiek w swojej późniejszej korespondencji Böhme twier­ dził, iż pierwotnie dzieło to miało być zwykłą „pamiątką” lub zapisem doświadczenia autora. Fakt, że w Aurorze zwraca się on do czytelników per Wy, sugeruje jednak, że prywatne i publiczne wykorzy­ stanie dzieła nie wykluczało się wzajemnie. To, że rękopis pozostał niekompletny, jak utrzymywał Böhme w korespondencji, było ostatecznie winą Diabła. Głównym tematem Aurory jest walka między przeciwstawnymi siłami zła i dobra, ciemności i światła, Diabła i Boga, które Böhme dostrzega w działaniu przyrody, a także na poziomie kosmicz­ nym. Osobista walka Böhmego z władzami miasta 2 Karta tytułowa [w:] Jacob Böhme, Der Weg zu Christo (Droga do Chrystusa), 1622 [1624], Bibliotheca Philosophica Hermetica Collection Amsterdam