»Für mich ist Kunst die innere geistige Auseinandersetzung mit der Realität.« Das gemeinsame Maß der grundlegenden Gesetzmäßigkeiten in der Natur und in der Kunst betrachtete Jan Buck als Ausgangspunkt seiner Malerei. Damit brachte er einen völlig neuen Ansatz in die sorbische bildende Kunst, die sich in einem recht engen, folkloristisch übersteigerten und provinziell begrenzten Radius bewegte. Aus seiner Erfahrung heraus, dass die Gegenwart nicht mit Mitteln der Vergangenheit darzustellen sei, sondern nach neuer, zeitgemäßer Formensprache und intellektueller Auseinandersetzung verlange, plädierte Jan Buck wiederholt für eine geistige Öffnung der sorbischen Kunst, der er mit seinem Werk zum Anschluss an die Moderne verhalf. »Za mnjo wuměłstwo jo nutśikowne duchne rozestajenje z realitu.« Zgromadnu měru zasadnych kaznitosćow w pśiroźe a wuměłstwje wobglědujo Jan Buk ako wuchadnišćo swójogo mólaŕstwa. Z tym jo wón ceło nowy pśistup w serbskem twórjecem wuměłstwje wuwił, kótarež jo se dotychměst w jadnom pšawje wuskem, folkloristiski pśepnětem a prowincielnje wobgranicowanem radiusu pógibowało. Ze swójogo nazgónjenja wuchadajucy, až pśibytnosć njedej se ze srědkami zachadnosći pśedstajiś, ale až se wóna pomina nowu, nacasnu rěc formow a intelektuelne rozestajenje, jo Jan Buk wóspjet pleděrował za duchne wótwórjenje serbskego wuměłstwa, kótaremuž jo wón ze swójim twórjenim pśizamk k modernje zmóžnił. »Za mnje je wuměłstwo nutřkowne duchowne rozestajenje z realitu.« Zhromadnu měru zakładnych zakonitosćow w přirodźe a we wuměłstwje wobhladowaše Jan Buk jako wuchadźišćo swojeho molerstwa. Serbskemu tworjacemu wuměłstwu, kotrež so tehdom hišće w dosć wuskim, folkloristisce přewyšenym a prowincionalnje wobmjezowanym radiusu pohibowaše, stwori z tym cyle nowy přistup. Po jeho nazhonjenju so přitomnosć ze srědkami zašłosće předstajeć njehodźi, ale žada za nowej, načasnej rěču formow a za intelektualnym rozestajenjom. Tak je wospjet za to pledował, zo so serbske wuměłstwo duchownje wotewrje, zo zwisk k modernje namaka. Ze swojim tworjenjom je tomu dopomhał. »Dla mnie sztuka to wewnętrzna intelektualna konfrontacja z rzeczywistością.« Jan Buck za punkt wyjścia do swego malarstwa uznawał wspólną miarę podstawowych praw w przyrodzie i sztuce. W ten sposób wytyczył on serbołużyckim sztukom pięknym, dotąd ograniczonym do bardzo wąskiej sfery przeeksponowanego folkloryzmu i prowincjonalizmu, całkiem nowe założenia. Na podstawie swego doświadczenia, wskazującego, że współczesność należy ukazywać nie za pomocą środków rodem z przeszłości, lecz z odwołaniem do nowych, zgodnych z duchem czasu form, a także reflesji intelektualnej, Jan Buck wielokrotnie apelował o duchowe otwarcie sztuki serbołużyckiej na europejski modernizm, realizację tego postulatu wspierając poprzez swą twórczość.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTMyNjA1