14 T15 J O S EF L ANG Libertad da religiun – in giast ester en nossas vals En sia missiva tar la revisiun totala da la Constituziun federala ha il Cussegl federal scrit il zercladur 1870: «L’idea da la libertad da religiun è naschida en il pajais liber da l’autra vart da l’ocean; ella è turnada sco giast ester, considerà cun blera disfidanza, en la veglia Europa, ed er qua betg l’emprim en nossas vals.» La Svizra saja bain il «pajais da la libertad politica», ma la «libertad da religiun» saja restada «dapi adina fitg limitada tras la lescha e tras la morala». Gia la Constituziun federala da l’onn 1848 preferiva la libertad politica a la libertad da religiun. Almain aveva ella fixà l’egualitad tranter las confessiuns cristianas ed ils burgais dal stadi. Quai signifitgava che persunas catolicas survegnivan la libertad da domicil, la libertad da cretta ed ils dretgs politics er en chantuns protestants e persunas protestantas er en chantuns catolics. Tge pass enorm che quai è stà, mussa la massiva cuntracampagna da la stad 1848. En il chantun Uri ha admonì in anteriur landamma, ch’ils «protestants dastgian pregiar en il futur sin las vias dad Altdorf». En il cumin da la Sutsilvania èsi vegnì pretendì, ch’ils «catolics arrivian sut il domini dals protestants». A Zug han spirituals profetisà, ch’«ils catolics stoppian snegar lur cretta e daventar protestants». La defensiun confessiunala cunter las persunas d’autra cretta, ch’i deva er en territoris protestants, è stada in motiv impurtant per difficultar la participaziun politica en las vischnancas a numerusas persunas novdomiciliadas. La substituziun u la cumplettaziun da las vischnancas burgaisas tras vischnancas politicas, ch’è vegnida fatga suenter l’emprima revisiun totala da la Constituziun federala, ha rinforzà las minoritads confessiunalas respectivas. Las instituziuns modernas garantivan l’egualitad religiusa plitgunsch che las instituziuns tradiziunalas. Cunzunt en las regiuns conservativas è restà in grond problem quel, che las scolas primaras eran influen
RkJQdWJsaXNoZXIy MTMyNjA1