18 T19 En il rom dal cumbat cultural davart ina separaziun da l’appartegnientscha religiusa e civica è vegnì extendì il scumond da l’urden dals gesuits, ch’era vegnì concludì gia l’onn 1848. Er als singuls commembers da l’urden èsi vegnì scumandà da lavurar. Plinavant èsi vegnì scumandà da fundar novas claustras ed als spirituals è vegnida refusada l’elegibladad en il Cussegl naziunal ed en il Cussegl federal; l’installaziun d’uvestgieus stueva vegnir permessa da la Confederaziun. Ils artitgels excepziunals eran cuntradictorics ad V Stgars 20 onns suenter la renconuschientscha da la libertad da religiun gidieua – en il rom da la nova Constituziun federala da 1874 – vegn questa libertad puspè restrenschida l’onn 1893 tras l’approvaziun da l’emprima iniziativa dal pievel insumma. La caricatura mussa ch’igl era vegnì sa referì per il cumbat da votaziun, ch’era caracterisà d’antisemitissem, er a la legenda da l’omicidi ritualisà. Caricatura davart il scumond da mazzar tenor l’usit ebraic, Nebelspalter, tom 19, carnet 33, Turitg, 19-8-1893 | Nebelspalter, Turitg | Segund vaticanum V Tranter il 1835 ed il 1875 è il catolic liberal Augustin Keller ina figura centrala en il cumbat per in stadi federal secular. L’onn 1841 propona el d’abolir las claustras da l’Argovia e 1844 d’abolir l’urden dals gesuits. Ils onns 1860 s’engascha el per l’egualitad dals gidieus. Perquai porta la loscha gidieua, ch’è vegnida fundada il 1907 a Turitg, ses num. Purtret dad Augustin Keller, institut d’art C. Knüsli, Turitg, cromolitografia sin palpiri | Museum naziunal svizzer
RkJQdWJsaXNoZXIy MTMyNjA1