V Cura ch’ils liberals en il Vallais sa revolteschan – en connex cun ils corps da voluntaris – cun armas cunter la regenza catolic-conservativa, datti ils 25 da matg 1844 ina mazzacrada sper l’aual da Trient. Als survivents vegni fatg il process davant ina dretgira speziala. Talas proceduras giudizialas manadas tras da las autoritads scumonda la constituziun da 1848. Martin Disteli (attribuì), cumbat da Trient, 1844, litografia | Museum naziunal svizzer spundevan ad ina refusa da l’applicaziun da la lescha duevan pia vegnir consideradas sco violaziun dal dretg constituziunal. In pau pli tard ha il Tribunal federal schizunt deducì dal princip dal tractament egual, ch’ina partida senza meds finanzials haja il dretg d’ina assistenza giuridica gratuita. L’access ad ina dretgira u la pretensiun da tscherts mussaments na dastgian betg vegnir refusads ad ina tala persuna, perquai ch’ella na possia betg pajar sezza ils custs. Successivamain ha il Tribunal federal concedì a las partidas – particularmain en ina procedura civila u penala – il dretg da vegnir tadlads avant ina decisiun che las pertutga. Il dretg sin attenziun giuridica premettia, che las persunas inculpadas possian prender
RkJQdWJsaXNoZXIy MTMyNjA1