12 T13 siziun e quest cudesch accumpagnant da la furmaziun da quests dretgs fundamentals, ch’èn vegnids integrads en la constituziun da 1999 ch’è valaivla anc oz. Dapi la ratificaziun da la Convenziun europeica dals dretgs umans l’onn 1974 fa la Svizra part d’in sistem giuridic surordinà. Las sentenzias dal Tribunal europeic dals dretgs umans (TEDU) a Strasbourg èn da lura davent – ensemen cun las sentenzias dal Tribunal federal e cun las iniziativas dal pievel – constituziun in-the-making. Co che dretgs fundamentals europeics èn vegnids integrads concretamain en la Constituziun federala svizra, dilucidescha Helen Keller en sia contribuziun. A maun d’in exempel concret pertutgant la pratica da natiralisaziun dals onns 1960 mussa Regula Argast, tge ideologias ch’existan fin ozendi cunter la participaziun politica da persunas estras en Svizra. E che la libertad da religiun n’ha – er durant il 20avel tschientaner tardiv – betg la medema valaivladad per tut las cuminanzas religiusas, reflectescha Jacqueline Grigo a maun da l’exempel da las debattas e da las tractativas giuridicas davart il faziel da chau da dunnas muslimas. Sco quai che las contribuziuns reunidas qua mussan, reusseschi a la Constituziun federala d’integrar la midada sociala, perquai ch’ella po vegnir revedida e perquai ch’ella è averta per cumplettaziuns. Quai vegn ad esser necessari er en il futur, cura ch’i sa tracta da negoziar sin via democratica temas politics dispitaivels: Duai la populaziun estra – en il fratemp in quart da tut las persunas che vivan en Svizra – cundecider politicamain? Tge dovri en ina constituziun e tge betg, per che la libertad da religiun valia per tuttas e tuts? Co pon ins intimar ils gigants tecnologics da respectar la sfera privata da lur utilisadras ed utilisaders? U co pon ins far frunt adequatamain a la crisa dal clima en il dretg constituziunal? En quest senn dumonda la prospectiva da Debjani Bhattacharyya che concluda quest carnet: Dovra la Svizra in dretg al fraid?
RkJQdWJsaXNoZXIy MTMyNjA1